Hisbah dalam Praktik Diskon Palsu pada Platform E-Commerce

Authors

  • Dewi Mutmainnah Sekolah Tinggi Ilmu Ekonomi Indonesia (STIESIA) Surabaya

DOI:

https://doi.org/10.55606/jimas.v3i4.1762

Keywords:

Hisbah, Deceptive Discounts, E-commerce, Islamic Economics

Abstract

E-commerce represents the largest sector within Indonesia's digital economy, with a Gross Merchandise Value (GMV) of USD 62 billion in 2023, projected to grow to USD 82 billion by 2025. However, amidst this rapid growth, the practice of deceptive discounts—manipulating prices to create the illusion of significant price cuts—frequently occurs, causing harm to consumers. Such practices are inherently at odds with the principles of honesty and fairness in Islamic economics. This study examines the role of hisbah in monitoring and preventing deceptive discount practices in e-commerce. The primary objective of this research is to propose solutions to address the prevalence of deceptive discount practices on e-commerce platforms. The study employs a qualitative approach through library research. Data were gathered from primary and secondary literature, including books, journal articles, regulations, and related documents. The analytical method used is descriptive-analytical, aimed at understanding the relevance and application of hisbah principles in the oversight of e-commerce. The findings reveal that hisbah can complement existing regulations by emphasizing moral supervision, social sanctions, consumer education, and policy advocacy grounded in Islamic values. The implementation of hisbah not only ensures transactional integrity but also fosters an e-commerce ecosystem that is fair, transparent, and aligned with Sharia principles.

References

Adawiah, A. M., Abdal, A., & Arifin, T. (2024). Diskon angka kembar: Trik atau ilusi bisnis? Kajian sosiologi ekonomi Islam terhadap perlindungan konsumen. Jurnal Hukum Ekonomi Syariah: AICONOMIA, 3(2), 68–78.

Andi, D. (2023). Riset Google, Temasek, Bain: Ekonomi digital Indonesia capai US$ 109 miliar di 2025. Kontan.co.id. Retrieved from https://industri.kontan.co.id/news/riset-google-temasek-bain-ekonomi-digital-indonesia-capai-us-109-miliar-di-2025

Asif, M., & Akhlaq, M. (2024). Sharia compliance in modern business practices. Tanazur, 5(2), 285–301.

Bahri, S. B. S. (2024). Wilayatul Hisbah: Instrumen penegakan Amar Ma’ruf Nahi Munkar dalam Islam. El-Faqih: Jurnal Hukum dan Ekonomi Islam, 1(1), 61–74.

Drahman, A., & Ab. Rahman, S. (2019). Konsep dan aplikasi hisbah dalam perniagaan produk halal. Journal of Fatwa Management and Research, 18(1), 25–44. https://doi.org/10.33102/jfatwa.vol18no1.3

Fitria, T. N., & Prastiwi, I. E. (2020). Budaya hedonisme dan konsumtif dalam berbelanja online ditinjau dari perspektif ekonomi syariah. Jurnal Ilmiah Ekonomi Islam, 6(3), 731–736.

Ibrahim, A., & Poad, A. F. M. (2018). The element of self-hisbah in human management practices. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 8(11), 877–884.

Karim, F., & Gunarto, G. (2019). Perlindungan konsumen dengan ketidaksesuaian harga dalam promosi diskon secara online dengan harga sesungguhnya. Prosiding Konstelasi Ilmiah Mahasiswa Unissula (KIMU) Klaster Hukum.

Kementerian Perdagangan Republik Indonesia. (2023). Peraturan Menteri Perdagangan Nomor 31 Tahun 2023 tentang Perizinan Berusaha, Periklanan, Pembinaan, dan Pengawasan Pelaku Usaha dalam Perdagangan Melalui Sistem Elektronik. Retrieved from https://jdih.kemendag.go.id/peraturan/peraturan-menteri-perdagangan-nomor-31-tahun-2023

Luthfi, A. (2024). 2025, nilai e-commerce Indonesia diprediksi capai Rp1,2 kuadriliun lebih. Technologue.id. Retrieved from https://technologue.id/2025-nilai-e-commerce-indonesia-diprediksi-capai-rp12-kuadriliun-lebih

Makhsin, M. (2008). Hisbah: Sistem pengawasan dan etika pengurusan Islam. UUM Press.

Margaretan, K. (2023). Perlindungan hukum bagi konsumen dalam pemberian diskon palsu pada marketplace Shopee Mall. Universitas Atma Jaya Yogyakarta.

Membedakan diskon e-commerce asli dan palsu. (2021). Kompasiana. Retrieved from https://www.kompasiana.com/johanpamz/5ffc74ff8ede487130405d52/membedakan-diskon-e-commerce-asli-dan-palsu

Mutmainnah, D. (2023). Exploring hisbah as a supervisory mechanism for promoting sharia compliance in modern business contexts. Journal of Enterprise and Development (JED, 5(Special-Issue-1), 116–129.

Noor, M. U. (2018). Penilaian kualitas informasi sebagai bentuk sikap tabayyun ketika menerima informasi di sosial media dan internet. BIBLIOTIKA: Jurnal Kajian Perpustakaan dan Informasi, 2(1), 33–40.

Noviyanti, R. (2017). Tinjauan fungsi hisbah dalam kegiatan perekonomian. Iqtishodia: Jurnal Ekonomi Syariah, 2(1), 63–85. Retrieved from https://ejournal.alqolam.ac.id/index.php/iqtishodia/article/view/73/78

Pebrianto, F. (2021). Ratusan pengaduan e-commerce, BPKN ingatkan gimmick diskon palsu Harbolnas. Tempo. Retrieved from https://www.tempo.co/ekonomi/ratusan-pengaduan-e-commerce-bpkn-ingatkan-gimmick-diskon-palsu-harbolnas-445471

Pemerintah Republik Indonesia. (1999). Undang-Undang Nomor 8 Tahun 1999 tentang Perlindungan Konsumen. Retrieved from https://peraturan.bpk.go.id/Details/45288/uu-no-8-tahun-1999

Permana, A., Darmawan, R., Saputri, F., Herwinsyah, H., Harto, B., Abdurrasyid, Al-Hakim, R., Wijayanti, R., Irmawati, Safii, M., Pasaribu, J., & Rukmana, A. (2023). Artificial intelligence marketing.

Putri, S. N., & Sugiyono, H. (2023). Pertanggungjawaban pelaku usaha pemberi diskon palsu dalam praktik jual beli event tanggal kembar e-commerce. Jurnal Interpretasi Hukum, 4(3), 536–546.

Sihombing, R. E., & Resen, M. G. S. K. (2024). Perlindungan konsumen dalam e-commerce di Indonesia (Hambatan penerapan regulasi antara penerapan dan pengawasan). Aliansi Jurnal Hukum Pendidikan dan Sosial Humaniora. Retrieved from https://journal.appihi.or.id/index.php/Aliansi/article/view/539

Siregar, L. M. (2020). Perlindungan hukum terhadap konsumen atas pemberian diskon palsu yang dilakukan oleh pelaku usaha. Universitas Sumatera Utara.

Downloads

Published

2024-11-30